 |
        
|
|||||||
 |
||||||||
|
BIOLOGIA STORCZYKÓW W tej sekcji znajdują się ogólne informacje o tym:
Informacje
te są oczywiście bardzo ogólne w związku z czym polecamy sięgnięcie
do przedstawionej w sekcji
'Źródła' literatury.
Czym są storczyki? Przede wszystkim storczyki są tym, co lubimy najbardziej! Są piękne, tajemnicze, są wyzwaniem dla każdego wielbiciela roślin. Nieco bardziej zaś formalnie 1) trzeba określić je jako: - typ Nasienne (Spermatophyta)
Gdzie występują storczyki i co z tego wynika? Okazuje się, że łatwiej odpowiedzieć na pytanie, gdzie storczyki nie występują. Storczyki nie rosną bowiem jedynie na wielkich pustyniach oraz obszarach polarnych. Rosną zaś na nizinach i w górach do wysokości 4000m n.p.m.! Rosną na obszarach subarktycznych, w strefie umiarkowanej i międzyzwrotnikowej. Naturalną konsekwencją zajmowania różnych siedlisk jest przystosowanie poszczególnych odmian storczyków do różnych warunków życia. W zależności od tego, gdzie rosną wystawione są na niższą bądź wyższą temperaturę powietrza, na mniejsze bądź większe dobowe i roczne wahania temperatury, na większą bądź mniejszą wilgotność, na różnej intensywności światło. Do tego dorzucić należy fakt, że przeważająca liczba storczyków to epifity - rosną na drzewach, co również wiąże się z bardzo specyficznymi warunkami życia. Dla hodowcy zaś oznacza to konieczność poznania uprawianych roślin i zapewnienia im warunków zbliżonych do tych, które występują w naturalnych siedliskach gdyż to, co może stanowić wręcz wymarzone środowisko dla jednego storczyka u innego może zahamować kwitnienie czy wręcz doprowadzić do choroby i śmierci rośliny. (Na pocieszenie można dodać, że spotykane w popularnej uprawie rośliny są na ogół sztucznie otrzymanymi mieszańcami, które nieco lepiej znoszą błędy w uprawie). Niestety, mimo faktu występowania storczyków niemal na całej Ziemi, mimo faktu, że jest ich ponad 30 000 rodzajów są to rośliny rzadkie, często zagrożone wyginięciem. Przyczyniło i przyczynia się do tego wiele czynników - rabunkowe pozyskiwanie storczyków we wczesnej fazie fascynacji tymi roślinami, postępujące zanieczyszczenie środowiska i wydzieranie naturze kolejnych połaci ziemi dla potrzeb uprawy i przemysłu. Dodać należy też fakt, że storczyki potrzebują wielu lat od momentu wysiania by po raz pierwszy zakwitnąć i wydać nasiona - u niektórych gatunków trwa to nawet kilkanaście lat! Ponadto, mimo wytwarzania ogromnej ilosci nasion, tylko znikoma część z nich trafi na podatne podłoże, gdzie będzie mogła wykiełkować. Wszystkie gatunki storczyków występujące w Polsce podlegają ścisłej ochronie gatunkowej!
Morfologia, czyli co to są 'typy wzrostu' i co ma kwiat storczyka w środku? To, co kojarzymy natychmiast ze słowem storczyk to piękne, skomplikowane, barwne kwiaty. I okazuje się, że mimo bardzo dużych różnic w wyglądzie kwiatów różnych odmian storczyków u wszystkich można wykazać ten sam schemat i te same elementy budowy. Kwiaty storczyków są grzbieciste - przez kwiat daje się poprowadzić tylko jedną płaszczyznę symetrii. Listki (działki) okwiatu zebrane są w dwóch okółkach. Spośród listków okółka wewnętrznego wyróżniamy dolny, odmienny od pozostałych dwóch, nazywany warżką (labellum). Stanowi on 'lądowisko' dla zapylających storczyk owadów.
Oczywiście, storczyki to nie tylko kwiaty ale także pędy, liście i korzenie. Część storczyków przez całe swoje życie rośnie poprzez przyrost jednego pędu, mówimy wtedy o 'monopodialnym typie wzrostu'. Pozostałe storczyki wykazują typ wzrostu 'sympodialny' - każdy pęd zamiera po jednym, dwóch okresach wegetacji, a nowe pędy wykształcają się z pąków bocznych wyrastających u podstawy pędów starych. Terminy mono- i sympodialny tłumaczyć można odpowiednio jako 'o jednej stopie' oraz 'o wielu stopach'. Praktyczne znaczenie dla hodowli amatorskiej ma fakt, że storczyki sympodialne można rozmnażać metodą przez podział, co jest znacznie łatwiejsze oraz pozwala na szybsze otrzymanie roślin zdolnych do kwitnienia niż przy metodzie wysiewu - zasadniczo jedynej możliwej do zastosowania u storczyków monopodialnych.
Charakterystyczną dla wielu storczyków cechą jest wykształcanie tzw. korzeni powietrznych. Dotyczy to gatunków rosnących epifitycznie, narażonych na intensywne opady deszczu po których następuje z kolei faza przesychania korzeni. Korzenie powietrzne są pokryte specjalną, gąbczastą warstwą zwaną welamenem, zbudowaną z obumarłych komórek skórki. Welamen ma zdolność zatrzymywania przez długi czas wilgoci chroniąc roślinę przed wyschnięciem. W hodowli amatorskiej, gdzie zazwyczaj rośliny uprawia się w doniczkach często dochodzi do gnicia korzeni, którym nie stwarza się warunków do przeschnięcia. Ciągle wilgotny welamen stanowi wspaniałe siedlisko dla bakterii i grzybów chorobotwórczych...
Jak rozmnażają się storczyki w naturze? W sprzyjających
warunkach storczyki wytwarzają kwiaty. Kwiaty te stosują wyrafinowane
metody wabienia owadów - wytwarzają substancje będące pokarmem takie
jak nektar, substancje o przyciągających owady zapachach, przybierają
kształty przypominające owady, kształt i układ kolorów stanowi
dla owadów swoisty 'drogowskaz'.
Storczyki można rozmnażać w warunkach sztucznych, niektóre z metod dają się z powodzeniem zastosować w domu, podczas gdy inne wymagają posiadania dość zaawansowanego laboratorium. Metody opisane zostaną w sekcji 'UPRAWA'.
1)
Za: Oszkinis K., 1991 Storczyki. PWRiL, Warszawa |
|
||||||
 |
||||||||
