UPRAWA / PORADY / 3

PODŁOŻA, CZYLI W CZYM STORCZYKI MOGĄ ROSNĄĆ

Na podstawie sposobu życia dzielimy storczyki na dwie grupy uprawowe. Do pierwszej należą gatunki przyczepiające się korzeniami do kory drzew, poduszek mchu, porostów do zbutwiałych liści. Są to storczyki epifityczne. Do drugiej grupy zaliczamy gatunki rosnące na ziemi, czyli storczyki naziemne. Tak więc do uprawy storczyków należy przygotować podłoże podobne do tego, do jakiego przystosowały się rosnąc w swojej ojczyźnie.

Uważa się, że przy sporządzaniu podłoża do uprawy storczyków najważniejsze są fizyczne właściwości substratu, a mniej ważne chemiczne i biologiczne. Najbardziej pożądane cechy, jakimi powinno charakteryzować się nowoczesne podłoże to: trwała struktura, duża porowatość zapewniająca dobre warunki powietrzne, duża przepuszczalność z jednoczesną zdolnością do zatrzymywania części wody i soli mineralnych, słabo kwaśny lub kwaśny odczyn (pH 4,5-6,0) dostosowany do wymagań danego gatunku.

Aby podłoże spełniało stawiane przez nas wymagania, łączy się najczęściej kilka uzupełniających się komponentów. Są to :

1. Kora sosnowa - kompostowana w sposób naturalny przynajmniej rok. Przy długotrwałym składowaniu zawarte w korze hamujące wzrost substancje zostają wypłukane i rozłożone.
   
   
2. Torf wysoki - odznacza się strukturą włóknistą, duża pojemnością wodną i powietrzną. Jest to materiał wolny od patogenów, gdyż znajdują się w nim substancje hamujące rozwój drobnoustrojów.
   
   
3. Liście bukowe - są zasobne w sole mineralne. Rozkładając się spełniają rolę surowej próchnicy. Zebrane jesienią, należy dobrze wysuszyć, by zapobiec ich butwieniu.
   
   
4. Mech torfowiec - do naszych celów należy wybrać mech o długich włóknach (z torebkami zarodników), które należy pociąć na kawałki 3-5 cm. Używany jest także tzw. mech biały wykazujący bardzo duża pojemność wodną i zawierający substancje wzrostowe. Wpływa on na obniżenie i stabilizację pH podłoża oraz podnosi jego właściwości bakterio- i grzybobójcze.
   
   
5. Węgiel drzewny - użyty w postaci gruboziarnistej jest środkiem odkażającym, zapobiega procesom gnilnym. Dodajemy go w ilości 25 - 30%. W postaci miału nadaje się do obsypywania miejsc zranienia pędów i korzeni.
   
   
6. Zwietrzała glina lub gliniasta ziemia darniowa - dodawać ich można do podłoży dla storczyków gruntowych w ilości 10 - 15%.
   
   
7. Zleżałe igły sosnowe - charakteryzują się dużą trwałością, rozluźniają substrat. Najlepiej je pociąć na mniejsze kawałki.
   
   
8. Keramzyt - lekkie kruszywo ceramiczne, obojętne chemicznie, otrzymywane przez wypalanie mokrych iłów lub glin. Produkowany w różnej granulacji. Znakomicie poprawia strukturę podłoża. Może być także używany w uprawie hydroponicznej.
   
   
9. Styropian - materiał bardzo trwały, całkowicie sterylny. Pokruszony rozluźnia podłoże (dodatek np. do torfu).
   
   
10. Włókno kokosowe - trwały materiał organiczny, poprawiający strukturę podłoża.
    
    
11. Łupiny orzeszków ziemnych - znakomicie poprawiają warunki powietrzne, długo nie ulegają rozkładowi.
    
    
12. Gąbka "oasis" - używana przy kompozycjach z żywych kwiatów. Nasączona zatrzymuje dość długo wodę. Pokruszona na kawałki może być stosowana jako dodatek do substratu dla storczyków gruntowych i dla storczyków epifitycznych.
    
    
13. Wysuszony krowieniec, mączka rogowa itp. - w niewielkich ilościach świetnie wpływa na uzupełnienie składników organicznych.

Celowo nie wymieniam dawniej często zalecanych kłączy i korzeni długosza królewskiego (Osmunda regalis). Paproć ta należy do roślin prawnie chronionych i wykopywanie jej jest zabronione. Można ją z powodzeniem zastąpić innym składnikiem o podobnych właściwościach.

Zdaję sobie sprawę, że niektóre z wymienionych komponentów osobom traktującym substrat do uprawy storczyków bardziej tradycjonalnie mogą wydawać się dość zaskakujące. Chciałbym jednak podkreślić, że są one sprawdzone i stosowane z bardzo dobrym skutkiem przeze mnie i zaprzyjaźnionych storczykarzy amatorów. Szczególnie można wyróżnić keramzyt i skorupy po orzeszkach ziemnych. W Tajlandii niektóre firmy uprawiają Paphiopedilum w podłożu z dużym udziałem takich łupin. Ma to decydujący wpływ na kondycję roślin i unikniecie częstego przesadzania osłabiającego storczyki.

W ciągu ostatnich lat wiele było prób, które miały na celu zbadanie przydatności do uprawy storczyków różnych naturalnych i syntetycznych komponentów. Jak się okazuje kombinacje składników użytych do przygotowania podłoża mogą być wielorakie, w zależności od posiadanych aktualnie możliwości. Tak więc może to być: kwaśny torf ogrodniczy zmieszany pół na pół ze styropianem; albo: kora sosnowa, liście bukowe, kawałki gąbki, keramzyt, węgiel drzewny; czy też: kora, mech torfowiec, włókna orzecha kokosowego, igły sosnowe i niewielka ilość gliny np. dla rodzajów Cymbidium, Paphiopedilum. Wymieszanie składników jest łatwiejsze jeśli je przedtem lekko nawilżymy.

To tylko kilka przykładów. Myślę, że możliwości tworzenia podłoży dla storczyków każdy z zainteresowanych powinien sprawdzić samodzielnie, pamiętając o spełnieniu podstawowych zasad wymienionych na początku.

Jeszcze jedna ważna sprawa. Przed umieszczeniem rośliny w podłożu należy na spodzie doniczki umieścić drenaż. Powinna być to warstwa sięgająca do 1/4 - 1/3 wysokości doniczki. W tym celu możemy użyć zleżałego żużla, kawałków potłuczonych skorup z doniczek glinianych, Keramzytu o większej granulacji bądź kawałków styropianu .

Tekst:Aleksander Fiwek