ŹRÓDŁA / KWIATY / Nr 2/95

obuwik pospolity

rodzimy klejnot w ogrodzie

Storczyk ten (Cypripedium calceolus) był kiedyś rozpowszechniony w lasach liściastych całej Polski, obecnie jest coraz rzadziej spotykany w stanie naturalnym. Powodem tego jest niezwykle oryginalna budowa kwiatów, która zachęca do ich zrywania "miłośników", chcących się cieszyć obuwikami nie tylko w plenerze, ale w mieszkaniu. Jeszcze większą szkodę czynią te osoby, które wykopują storczyki ze stanowisk naturalnych, aby posadzić je na działce lub w ogródku. Myślę, że ta niszczycielska działalność wynika z niewiedzy, bo roślina objęta jest całkowitą ochroną, a wykopywanie jej ze stanowisk naturalnych grozi karą.

Kwiaty tego najpiękniejszego z naszych krajowych storczyków pojawiają się w maju i czerwcu. Osadzone są zwykle pojedynczo lub po dwa na pędzie wysokości 20-40 cm i mają 6-9 cm średnicy. Zasadniczy element kwiatu zwany warżką, o barwie cytrynowożółtej, jest rozdęty niczym balonik i przypomina trzewiczek czy pantofelek - stąd wywodzi się nazwa tego storczyka. Warżkę otaczają 4 lancetowate działki czerwonobrunatnego okwiatu, z którego 2 są ciekawie, spiralnie skręcone. Wyraźnie unerwione liście (3-5) obejmujące łodygę stanowią doskonałe tło dla kwiatów. Gatunek ten posadzony w miejscu zbliżonym do takiego, w jakim rośnie w warunkach naturalnych należy do łatwych w uprawie długowiecznych bylin. Aby tak się stało, trzeba sadzić go w ogrodzie, tam gdzie jasno, zacisznie i nie ma wiatrów. Najlepiej w pobliżu jakiegoś drzewa lub krzewu.

W naturze obuwiki pospolite rosną w ziemi o bardzo dobrej strukturze, a więc próchnicznej, przepuszczalnej i zasobnej w wapń. W ogrodzie trzeba więc ulepszyć glebę, dodać do niej (zależnie od potrzeb) ziemi kompostowej z liściową, miału torfowego, gruboziarnistego piasku, a przede wszystkim gruzu wapniowego, który alkalizuje podłoże. Przed posadzeniem roślin wykopujemy tak głęboki dołek, aby nie zawinąć korzeni, natomiast pąki przykrywamy tylko 2-4 cm warstwą ziemi. W dobrych warunkach rośliny szybko się rozrastają i wkrótce można je dzielić. Trzeba to robić ostrożnie, a z mojej obserwacji we własnym ogródku już wiem, że najlepiej w sierpniu.

Ten sposób rozmnażania nie zadowoli oczywiście osób, które chciałyby bardzo szybko uzyskać dużo roślin. Kłopot w tym, że rozmnażanie z nasion, w przypadku obuwika, jest dla amatorów praktycznie niewykonalne. W naturze, od skiełkowania nasion do powstania pędu nadziemnego z liściem upływają 4 sezony wegetacyjne.

Wszelkie prace pielęgnacyjne wykonujemy bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić roślin. Do nawożenia, o ile jest ono potrzebne, można zastosować rozcieńczony roztwór nawozu wieloskładnikowego, a jeszcze lepiej bardzo rozcieńczoną gnojówkę. Przy długotrwałej suszy rośliny trzeba podlewać obficiej (dobra jest deszczówka).

Obuwik pospolity silnie rozrośnięty wydaje po kilkanaście kwiatów, które ładnie prezentują się w dużej masie. Są też cennym, pięknym i trwałym materiałem do bukietów w połączeniu z innymi delikatnymi kwiatami. Zdobycie tego klejnotu na pewno nie będzie łatwe, nie jest to bowiem roślina ogólnie dostępna. O ile wiem kilka szkółek w Polsce rozpoczęło próbną produkcję, więc może za rok dwa będzie można kupić te storczyki bez problemu, tak jak to już dzieje się w Holandii czy Niemczech. W każdym razie przy zakupie prośmy o certyfikat nabycia, aby podczas kontroli nie być posądzonym o pozyskanie rośliny ze stanowiska naturalnego. Znacznie łatwiej można kupić "importowany" gatunek obuwika Cypripedium reginae, okazalszy od pospolitego, od dawna uprawiany w ogrodach Ameryki Pn. i Europy Zach.

Tekst: Maria Piskornik

Tekst pochodzi z kwartalnika Kwiaty 2/95 str. 26 i został opublikowany za zgodą Redakcji.

Przypominamy!!!! Wszystkie storczyki w Polsce są prawnie chronione i pozyskiwanie ich z naturalnych stanowisk jest zabronione i karalne, natomiast posiadane rośliny muszą mieć świadectwo pochodzenia.